15.12.2021

şair

murathan mungan

bir şair ölürken yerküreyi bulduğundan daha güzel, daha iyi bırakmak zorundadır.

şairlerle ressamlara devlerin dikkati gerekir. görünüşlerinin aksine tabiatın en zayıf canlıları devlerdir çünkü. ilk onlar silindiler yerküre üzerinden. bu yüzden devler daha dikkatli olmalıdır. iyi bir dev, tavşan uykusuyla uyumalıdır. çünkü hayat onu her an gafil avlayabilir.

mayası şair olarak doğmuş birinin kelimeleri uzun süre karanlıkta kalamaz. hiçbir güç kelimelerini uzun süre bağlayamaz onların.

şairlerin ortalığa hakim olacakları saatler herkesin uykuda olduğu saatlerdir. gece yarısından sonradır ve sabahın ilk saatleridir. herkesin uykuda olduğu saatleri kullanır şairler. çünkü zaman hırsızıdırlar. başkalarının zamanlarını çalarlar. yeryüzünün saklı zamanlarını, uykulu zamanlarını kullanırlar. herkesin ortak kullandığı saatlerde zaman zayıflar, güçsüz düşer. çünkü paylaştırılmış, bölüştürülmüş, diri tutulmuştur; ışığın ve gölgenin oyunlarından mahrum bırakılmıştır; her şey çok aydınlıktır. nesnelerin ve hayatın görünüşü çiğdir. nesneler de gizlenir, esinler de. kelimelerin yalnızca bir anlamı vardır gündelikte. oysa, yerkürenin uykulu olduğu saatlerde doğa da, nesneler de kendilerini daha çabuk ele verirler.

zamanın daha som, günün daha zayıf olduğu saatleri kullan yeryüzüyle söyleşmek için. sözcüklerin ilk günkü anıları en iyi öyle anımsanır, öyle anlaşılır.

yalnızca şairler için değil, bütün yaratıcı sanatçılar için dürüstlük, zeka ve enerji gerekir; eğer ilkine sahip değilsen diğer ikisi seni yok eder.

şair, ayakları doğduğu topraklara sağlam basarken, sözlerini bütün yerküreye söyleyebilmelidir. bazı çiçeklerin varlıklarını yalnızca yetiştikleri iklime borçlanmış olmaları elbette onların güzelliğini azaltmaz; ama başka iklimlerde yaşayamamaları varlıklarını eksiltir. iyi şiir, doğduğu toprağın iklimini başka iklimlere dönüştürebilme gücüne, yeteneğine sahip olmalıdır. şiir; doğduğu yerlerin sesi, kokusudur. kendi güneşini, kendi rüzgarını, kendi yağmurunu her yere taşır. hem de gittiği yerin güneşi, rüzgarı, yağmuru olur. iyi şiir tıpkı bir çömlek gibi, vücut bulduğu toprağı başka diyarlara taşıyabilmeli, oralarda da kullanılabilmelidir. şiir kullanışlı bir şeydir. bir eşya gibi kullanışlı bir şey.

bir şairi rüzgarından [üslup] tanırsınız.

işin güç yanlarından biri, kendi yarattıklarınızı yönetmektir. örneğin okyanusun fırtınasını, fırtınaya tutulmuş gibi değil de durulukla anlatırsan okyanus da fırtına da senin olur. çalkalanması gereken, betimlediğin okyanus olmalı, kalemin değil.

sıradan şeyler hakkında yalan söyleyenler yalnızca yalancıdır; önemli şeyler hakkında yalan söyleyenlerse şair olur; bu yüzden hakikatler şairlerin en iyi konusudur.

yazı, eli kalem tutan herkese, içtenliğin en çabuk sahteleşen şey olduğunu öğretir.