m. porcius cato, pompeius'un dava arkadaşı. caesar'ın thapsus zaferinin ardından (m.ö.46) utica'da intihar eder. bu yüzden kendisine uticensis (uticalı) lakabı verilmiştir.cumhuriyet yanlısı olan cato, caesar'ın diktatörlük isteğine her zaman karşı çıkmış ve ilkeleri uğruna tek başına da olsa onunla mücadele etmekten geri durmamıştır. ayrıca bütün yaşamı boyunca bir stoa filozofu gibi yaşamıştır. seneca onun ölüm biçiminden övgüyle söz eder. cato'nun sonunu hazırlayan olaylar şöyledir:
caesar, senatus'un hükümranlığını sonlandırmak için m.ö.49-45 yıllarını mücadeleyle geçirmek zorunda kalmıştır. senatorlar, caesar'ın düşmanı pompeius'u askeri kuvvetlerin başına geçirmiş; ama kendi aralarında çıkan tatsız olaylar sonucunda bir türlü anlaşıp roma'yı hakkınca savunamamışlardır. caesar muhteşem bir zafer kazandıktan sonra pompeuis'un yanında savaşanların çoğuna birçok unvan bahşetmiş; ama bir tek cato'yu egemenliği altına alamamıştır. cato, caesar'ın korkutucu gücüne rağmen, ülküsü doğrultusunda canla başla devletini savunmaya gayret göstermiştir. pompeius'un ölümünden sonra bile mücadelesine afrika'da devam etmiştir.
caesar roma'daki tüm sorunları halledip bir düzen oluşturduktan sonra deniz yoluyla afrika'ya hareket eder. bu dönemde cato utica'yı korumaktadır. arkadaşları caesar'ın gelişinden dehşete kapılsalar da, cato bunu serinkanlılıkla karşılar. caesar'ın parlak bir zafer kazanmasının ardından utica'daki roma soylularının çoğu kaçmaya karar verir. hatta cato onlara kaçmaları için para ve gemi bile sağlar. kendisi ise birkaç arkadaşıyla utica'da kalmayı tercih eder.
arkadaşları cato'nun caesar'a karşı savaşacağını öğrenince silahları onun bulamayacağı bir yere gizler. bunun üzerine cato gece yarısı güvendiği bir köleden silahını ister ve intihar eder.
seneca, vatanını tek bir adamın yetkisine bırakmak istemeyen cato'nun bu onurlu davranışını över ve onun başkasından ölümü istemeyecek kadar yüce gönüllü olduğunu belirtir. cato'nun büyük bir ruh dinginliği içindeki intihar girişimi ancak stoacı bir filozofa yakışan bir harekettir. üstelik ömrünün son gecesinde ölümü düşüneceğine, yine stoacı ahlak ilkelerine uygun olarak kendini çalışmalarına vermiş ve ölüme kayıtsızlığını tanıtlamıştır. hatta aldığı ilk darbeyle ölmemiş ve yarasını sarmak için gelen hekimi geri çevirmiştir. seneca bu davranışın tanrılar tarafından övgüye değer bulunduğunu ve cato'nun cesaretini gösterme süresinin uzatıldığını, erdeminin yeni; ama bir o kadar da dehşet verici bir ölümle yeniden sınandığını belirtir.