regenerasyon

mahlon b. hoagland

bir kurbağa yavrusunun kuyruğunu kesip onu yeniden suya bıraksam, yara çabucak iyileşir ve ondan sonraki üç haftada gerçekten çok ilginç olaylar olur: yaradan tümüyle yeni bir kuyruk ürer. tam ve mükemmel bir kuyruk. bir semenderin de buna benzer biçimde ayağını koparsam yerine yenisini yapar. deniz yıldızı ve ıstakoz da öyle. bu olguya regenerasyon (yenilenme) denir.

bunun kendi bedenimizde de örneği vardır. kopunca kollarımızı, bacaklarımızı yerine getiremeyiz ama karaciğerimiz bir kazada zarar görse, bir parçasının ameliyatla alınması gerekse karaciğer bir iki gün içinde eski büyüklüğüne erişir.

bu özel durumun, laboratuvarda benzerini yapabiliriz. ameliyatla bir farenin karaciğerinin üçte ikisini alabilirim. fare anesteziden birkaç dakikada ayılır, bir iki saat içinde yemeye başlar ve üç gün sonra karaciğerinin eksik üçte ikisi, normal ve sağlıklı olarak yerine gelmiştir. bir karaciğerin yapması gereken her şeyi yapmaktadır. bütün bu olaylarda iki dramatik nokta görülür:

birincisi: hayvanın bir parçasının ayrılması, eskiden her şeyin sakin olduğu bu bölgede çok hızlı bir hücre bölünmesine yol açar.

ikincisi: bu parça yerine gelince hücre bölünmesi durur. şaşırtıcı olan, bu bölgedeki hücrelerin bölünmeye gerek olduğunu ve iş bitince durmak gerektiğini bilmeleridir.

bu hücrelerin içinde, onlara bölünmeye başlamalarını ve eksik organı tamamlamak için yeterince bölündükleri zaman durmalarını söyleyen nedir?