bu ölüm herkeste, görevlerde yapılması ihtimali olan değişikliklerle ilgili düşüncelerden başka, yakın bir ahbabın ölümünü duyanlarda olduğu gibi, ölenin kendileri değil de başkası olmasından ötürü bir sevinç uyandırmıştı... ellerinde olmadan can sıkıcı bir nezaket ödevi olan matem törenini ve ölenin karısına başsağlığı ziyaretine gitmek zorunluluğunu düşündüler.
kadın sinirli, zorlukçu oldukça ivan ilyiç hayatının ağırlık merkezini o ölçüde memuriyet hayatına doğru götürüyordu. görevini eskisinden çok sevmeye, yükselme hırsı beslemeye başladı.
praskovya fedorovna, kocasının hastalığına karşı bu göstermelik halleriyle hem dışarıya hem kocasına şunları anlatmak istiyordu: bu hastalıktan ivan ilyiç kendi sorumludur; hastalığı, karısına yaptığı yeni bir aksilikten başka bir şey değildir.
ivan ilyiç, kadının öğrenecek bir şey olmadığını bildiğini, bu soruyu cevap almak için değil, laf olsun diye sorduğunu anlıyordu.
kamuya göre yukarı çıkıyordum. yükseldiğim ölçüde hayattan uzaklaşıyordum. şimdi de tamamiyle öl bakalım.
hastalığın başlangıcından, doktora ilk gidişinden beri ivan ilyiç'in hayatına birbiriyle nöbetleşen, birbirine zıt iki hal girdi. bunlar, kah umutsuzluk ve anlaşılmaz, korkunç ölümü bekleyiş; kah umut ve vücut çalışmasının merak dolu gözlemiydi.
acılar son derece şiddetlenmiş olmalıydı; hafifletmenin tek çaresi, afyondu.
ya bütün hayatım, yaşadığım bilinçli hayat gerçekten gerektiği gibi değil idiyse?
o andan itibaren, üç gün ardı kesilmeyen bir feryat başladı. bu korkunç feryat çift kapı arkasından duyuluyor, dehşet veriyordu.
yolculukta bazen, tren geri geri giderken ileri gittiği sanılır, sonra birdenbire gerçek istikametin farkına varılır. o da böyle olmuştu.