2.05.2012

denemeler

francis bacon

karanlıkta bütün renkler aynı görünür.

talih bir pazara benzer. insan biraz beklemeyi bilirse, çoğunlukla fiyatlar düşer.

kadın kocasının gençlikte sevgilisi, orta yaşlılıkta yoldaşı, yaşlılıkta da bakıcısıdır.

kitap vardır; ancak tadına bakmak içindir; kitap vardır yutulmak, kitap vardır çiğnenmek özümlenmek içindir; başka bir deyişle, kimi kitapların insan ancak birkaç bölümüne göz atmalı; kimisini baştan sona şöyle bir okuyup geçmeli; pek azını da her ayrıntı üzerinde titizlikle durarak adamakıllı okumalı.

öğrenim insan kişiliğini bütünler; ama öğrenimin kendisi de kişiliğin deneyleriyle bütünlenir.

tarih insanı bilge kılar; şiir iç zenginliği, matematik titizlik, doğal bilimler derinlik, mantık ile söz söyleme sanatı ise tartışma yeteneği kazandırır.

insanın kafasından boş düşünceler, böbürlenmeler, yanlış değerlendirmeler, tatlı kuruntular, bütün bu gibi şeyler çıkarılacak olursa, çoğu kimsenin kafasında geriye, kendilerinin bile hoşlanmayacağı, üzüntü, tedirginlik dolu zavallı cılız şeylerin kalacağını bilmeyen var mıdır?

"bilge oğul babasının yüzakı, hayırsız oğul da anasının yüzkarasıdır." (kutsal kitap)

"insanın ne olduğu, yüksek bir yere geldiği zaman ortaya çıkar."

genellikle insan yaradılışında delilik bilgelikten daha ağır bastığından, insan deliliğine ilişkin yetenekler en güçlü yeteneklerdir.

"sonunda ip en hafif bir çekme ile kopuverir." (ispanyol atasözü)

tanrıtanımazlık sağduyu, felsefe, doğal bir inanç, yasalara saygı, töresel bir erdem gibi şeyleri tanımazlık etmez; bütün bunlar da dinin olmadığı yerde bile insanın dış görünüşte bir erdeme yönelmesini sağlar.

insanın, pek az şeyin yokluğunu çekerken, pek çok şeyden korkması yürekler acısı bir durumdur.

kurnazların bilge diye geçindiği bir devletten daha zararlı bir şey yoktur.

"kuşku inancı savar." (italyan atasözü)

insanın düşünceleri çoğunlukla eğilimlerine, sözleri bilgisine, bir de kafasına doldurulan görüşlere, davranışları ise alışkanlıklarına uyar.

okumak insanı olgunlaştırır, konuşmak ustalaştırır; yazmak ise daha somut bir bilgi sağlar.

sıradan kişiler yükselebilmek için bir yere yaslanmak zorundadırlar; kendilerini güçlü duyan büyük adamların ise partisiz kalmaları, yan tutmamaları daha iyi olur.

"yeli gözeten ekmez; bulutlara bakan biçmez." (kutsal kitap)

"çok patırtı eder, az yemiş verirler." (fransız atasözü)

"kamu esenliği en büyük yasadır." (roma yasası)

"güneş altında yeni bir şey yoktur." (kutsal kitap)