babi yar

mina urgan

kiev'de beni en çok etkileyen şey, kentin dolayındaki babi yar oldu. bir uçurumun adıymış bu. 2. dünya savaşı'nda naziler, 30 bin kadar rus'u ve 70 bin kadar yahudi'yi öldürüp bu uçuruma atmışlar. sonraları bir barajın yıkılmasıyla, uçurum toprakla dolmuş. sovyetler de çok güzel bir anıt yapmışlar oraya: uzunluğuna dikilmiş bu anıtın tepesine, özellikle düzensiz yapılmış izlenimini veren bir merdivenle çıkılıyor. orada, üst üste yığılmış, acılar içinde kıvranan 11 insan heykeli var. en üstte de, elleri arkadan bağlı olduğu halde, eğilmiş, kucağında yatan çocuğunu öpen bir ananın heykeli. kiev'e gitmeden çok önce yevtuşenko'nun "babi yar" şiirini ve d.m. thomas'ın "beyaz otel" romanını okuduğum için babi yar katliamını bildiğim halde, bu anıt gene de çok sarstı beni.