5.02.2020

montaigne

walter benjamin

montaigne, hakikatin anahtarının insanın kendisinde olduğuna inanıyordu. hakikate ulaşmak için, insanın dönüp kendisine bakması yeterliydi: "herkesin gözü dışarıdadır, ben gözümü içime çevirir, içimde gezdiririm. herkes önüne bakar, ben içime bakarım. benim işim gücüm kendimledir. hep kendimi seyreder, kendimi yoklar, kendimi tadarım."

"denemeler" montaigne'in hayatının kitabıydı; kırk yaşında yazmaya başladı, yazdıklarını uzun süre yayımlamadı, yayımladıktan sonra da hep aynı kitabı genişletti; hayatı boyunca hep deneme yazdı. okura şöyle sesleniyor: "kendim dışında hiçbir amaç gütmedim. kitabımın özü benim."

yazdıklarına son derece alçak gönüllü bir ad buldu: "deneme". ama bu tevazunun ardında, aslında pek de sınır tanımayan bir iddia, bir kibir yatıyordu: "her insanda insanlığın bütün halleri vardır."

montaigne, kendini anlamakla insanlığın bütün hallerini anlayabileceğini, kendisinin insanlığı anlamanın anahtarı olduğunu düşünüyordu.

senyör montaigne'den beri bütün denemeler, alçak gönüllü görünümlerinin ardında tüm hayata dair düşünceleri, insanlığın bütün hallerini açıklama iddiasını içinde taşıyor.