5.11.2018

basit insan

thomas bernhard

basit insanlar karmaşık insanları anlamazlar ve onları kendi iç dünyalarına iterler; hem de herkesten daha insafsızca. basit insan denilenlerin kişiyi kurtaracağına inanmak en büyük yanılgıdır. insan en bunalımlı zamanında onların yanına gider ve onlardan resmen kurtuluş dilenir. onlarsa kişiyi daha da derin bir umutsuzluğa iterler. zaten onlar nasıl olur da karmaşık birini karmaşıklığından kurtarabilirler ki?

tanrılar uzun zamandan bu yana artık bize yalnızca sakallarıyla bira kupalarımızın üzerinde görünüyorlar. yalnızca aptal olan hayranlık duyuyor. düşünce insanı denilen insan, kendini o çığır açan yapıt dediği tek yapıtla bozar ve sonunda gülünç duruma düşürür. ister adı schopenhauer olsun, ister nietzsche, fark etmez, ister kleist olsun ya da voltaire, kafasını harap eden ve sonunda kendini ad absurdum'a ulaştıran zavallı insanı görürüz. tarih onu yuvarlamış ve geçip gitmiştir.

büyük düşünürleri kitaplıklarımızda tutukladık, oradan bize ilelebet gülünçlüğe mahkum edilmiş olarak bakarlar. gece gündüz kitaplıklarımıza hapsettiğimiz büyük düşünürlerin yakarışlarını duyuyorum, o gülünç düşünce büyükleri dumura uğramış kafalar olarak camın arkasındalar. bütün bu insanlar doğa karşısında yanıldılar. düşüncede sermaye suçu işlediler; bu yüzden cezalandırılıyorlar ve biz onları sonuna kadar kitaplıklarımıza tıkıyoruz. çünkü kitaplıklarımızda boğuluyorlar, gerçek bu.

kütüphanelerimiz sanki cezaevi, büyük düşünürlerimizi tıktık oraya, doğal olarak kant'ı, tıpkı nietzsche gibi tek kişilik hücreye, schopenhauer'i de, pascal'i de, voltaire'i de, montaigne'i de. en büyükleri tek kişilik hücrelere, tüm diğerlerini koğuşlara; ama hepsini de sonsuza kadar olmak üzere dostum, tüm zamanlar için ve sonsuzluğa kadar, gerçek bu. bu sermaye suçlularının biri kaçacak olursa vay haline, kaçarsa işi hemen bitirilir, gülünç duruma düşürülür, gerçek bu.

insanlık tüm bu sözüm ona büyük düşünürlere karşı kendini korumayı bilir. akıl nerede ortaya çıkarsa çıksın yok edilir ve hapsedilir ve doğal olarak her zaman hemen akılsızlık olarak damga yer.