21.07.2019

hayatın yasaları

baltasar gracian

en güçlü yanınızı bilin. bu size doğuştan bahşedilen en önemli yetenektir, onu geliştirirseniz gerisi gelecektir. güçlü yanını bilen kişinin mükemmelliğe ulaşması kaçınılmazdır. hangi niteliğinizin üstün olduğunu fark edin ve bu konuda sorumluluk üstlenin. bazıları muhakemede iyidir, bazıları ise cesarette. çoğu insan doğuştan gelen yeteneklerine karşı haşin davranır; bu yüzden de hiçbir konuda üstünlük kazanamaz. zaman bizi abartılan tutkularımızdan arındırdığında ise çok geç kaldığımızı fark ederiz.

bir kahraman gibi görünmeyi istemektense bir kahraman olmayı arzulayın.

milletinizin kusurlarından uzak durun. insanın kendi milletinden aldığı kusurları düzeltebilmesi ya da en azından saklayabilmesi zeka göstergesidir. böylece kendi toplumunuzda özgün olmanın itibarını kazanabilir ve bu yöndeki beklentiler az olduğu için daha da saygın addedilirsiniz.

festina lante (yavaşça acele et), krallara yakışır bir ilkedir. asla koşuşturmayın ama asla gevşek de davranmayın.

hiçbir konuda sıradanlaşmayın. özellikle de beğeniler konusunda. ey yüceler ve bilgeler, eğer eylemleriniz ayaktakımını, halkı memnun ediyorsa rahatsız olma zamanınız gelmiştir! popüler beğeninin fazlalığı, bilgeleri kesinlikle hoşnut etmez. bazı popülerlik bukalemunları vardır ki, ayaktakımında estirdikleri rüzgardan hoşlandıkları için ilahların beğenisine ulaşamazlar. ikinci olarak da zekada ve anlayışta sıradanlıktan kaçının. cehalet merakın ötesine geçemez. halkın merakı size haz vermesin. halk ucubelere çılgınca ilgi duyarken bilgelik işin hilesini çözmenin peşindedir.

kaybedecek bir şeyi olmayan insanlarla mücadele etmeyin.

bir süre merakta bırakın. yeniliğin yarattığı hayranlık, başarılarınızın değerini artırır. kartlarınızı açık oynamak hem yararsız hem de yavandır. kendinizi hemen ifşa etmezseniz beklenti uyandırırsınız, özellikle de mevkinizin önemi çoğunluğun ilgisini çekiyorsa. her şeye biraz gizem katın, gizem saygı uyandırır. açıklama yaparken çok net olmayın, sıradan konuşmalarda en gizli düşüncelerinizi sergilemeyin. ihtiyatlı suskunluk dünyevi bilgelikler arasında en kutsalıdır. açığa vurulan bir karar asla beğeni toplamaz, sadece eleştiriye yer bırakır. hele de başarısızlıkla sonuçlanırsa talihsizlik ikiye katlanır. insanların sizi merakla takip etmesini sağlarsanız ilahi yoldan gidiyorsunuz demektir.

sıradışı bir mükemmelliğe erişseniz bile, bunu sergilerken sıradan tutumlar benimseyin.

bağımlılık hissi oluşturun. tapındığını güzelleştiren değil, güzelleştirmeye ihtiyacı olmayana tapınan kişi tanrısallığı yaratır. bilge adam kendisine teşekkür edilmesinden ziyade ihtiyaç duyulmasını tercih eder. başkalarını umudun eşiğinde tutmak diplomatça, size minnet duyacaklarına güvenmek acemicedir. umudun iyi, minnetinse kötü bir hafızası vardır. bağımlılık yaratan, nezaket görenden daha kazançlıdır. susuzluğunu gideren, kuyuya arkasını döner. sıkılan portakal altın servis tabağından çöp kutusuna düşer. bağımlılık ortadan kalkınca saygının yanı sıra kibar tavırlar da kaybolur. tecrübenin temel derslerinden biri şu olmalıdır: umudu canlı tutun ama bekleneni vermeyin; tahtta oturan haminiz bile size ihtiyaç duymaya devam etmelidir. ama hata yapma endişesiyle sessizliği de aşırıya kaçırmayın, kendi çıkarınız için başkasının batmasına izin vermeyin.

herhangi birinin oyundan, herhangi bir modadan, herhangi bir yüzyıldan bağımsız olmayı hedefleyin.

başlangıçta abartılı beklentiler uyandırmayın. önceden yaratılan beklentileri karşılayamamak, tüm ünlülerin genel şanssızlığıdır. idealleri oluşturmak kolay, gerçekleştirmek zor olduğu için gerçekler hayallerin yerini asla tutmaz.

kaçamaklardan yararlanın. akıllı insanlar zorluklardan böyle sıyrılır. zekice yapılmış bir nükteden yola çıkarak en karmaşık labirentlerden çıkış yollarını bulurlar. onlar en ciddi münakaşalardan havalı bir tavırla "hiçbir şey" söylemeyerek ya da sadece gülümseyerek kurtulurlar. büyük liderlerin çoğu bu sanatta ustalaşmıştır. birini reddetmek zorunda kaldığınız zaman, konuyu değiştirmek her zaman kibar bir yöntemdir. bazen bir şeyi anlamazdan gelmek, aslında en yüksek anlayışın göstergesidir.

herhangi bir insanı harekete geçiren temel dürtüyü bildiğinizde, onun iradesinin anahtarı elinize geçer.

ışığınızı karartan birine asla yanaşmayın. size daha çok ışık veren insanlarla birlikte olun. hiç kimse başkalarının kendisini üzmesine izin verecek kadar iyi niyetli olmamalıdır.

klişelerden kaçınmak için asla mantığa aykırı davranmayın. mantıklı yaklaşımlardan ayrılan her girişim aptallıktır. mantıkla çeliştiği halde doğruymuş gibi görünen her söz bir aldatmacadır. ilk anda yeniliği ve ilginçliği nedeniyle büyük takdir kazanır fakat daha sonra kandırmaca olduğu sezilerek aslında boş olduğu açığa çıktığında güvenilirliğini yitirir.

sorumluluğu güzel bir şey olarak görmeyin; çünkü bu genellikle başka birinin sizi kendine bağımlı kılmak için kurduğu bir plandır.

ilk izlenimlerinizin kölesi olmayın. kimse parıldayan güneşe doğrudan bakamaz. ama güneş tutulmasında herkes gözünü ona diker. sıradan düşünceler genellikle neyin doğru olduğu değil, neyin yanlış olduğu hakkındadır. kötü haberler her türlü takdirden daha hızlı yayılır. birçok insan dünyadan ayrılıncaya kadar tanınmaz bile. bir insanın bütün kahramanlıkları, küçük bir kusurunu kapatmak için bile yeterli olmayabilir. bu yüzden hataya düşmekten kaçının. şunu bilin ki kötü niyet her hatayı görse de, hiçbir başarıyı fark etmez.

yiğitlik, cömertlik ve sadakat dünyadan yok olsa dahi, insanoğlunun bu erdemleri sizin kalbinizde tekrar bulabilecek olmasıyla övünebilmelisiniz.

yalnız bir bilge olacağınıza, dünyanın geri kalanıyla deli olun. en büyük bilgeliğin içinde biraz cehalet ya da en azından cahil rolü yapmak da vardır. insan başkalarıyla birlikte yaşamak zorundadır ve bu "başkaları" çoğunlukla cahildir.

doğru olan şey bile yeterince doğru gibi görünmezse kimsenin ilgisini çekmez. gördüklerine inananlar, gördüklerine aldananlardan çok daha az sayıdadır. kurallara göre oynayın, dünya "ye kürküm ye" dünyasıdır ve birçok kürk aslında göründüğü gibi değildir. ama yine de sırttaki iyi bir kürkün, iyi bir kalp için de en geçerli tavsiye mektubu olduğunu unutmayın.

bir köşede, her zaman herkesin gözünü kamaştırabilecek bir yeniliğiniz olsun. bir kandil ne kadar fazla ışık verirse o kadar hızlı erir ve enerjisi tükenir. kendinizi daha az ortaya koyun, bunun ödülünü daha fazla saygı ve itibar görerek alacaksınız.