10.05.2009

okumak

alberto manguel

teoloji ve fantastik edebiyat dışında, evrenimizin belli başlı özelliğinin anlam eksikliği ve gözle görülür amaç yoksunluğu olmasından kuşku duyan birkaç kişi ancak çıkar. yine de şaşırtıcı bir iyimserlikle yazı tomarlarından, kitaplardan, bilgisayar yongalarından, ister somut olsun ister sanal ya da başka türlü, dünyaya akıl ve düzen kazandırmak gibi acınası bir çabayla kütüphane raflarından sonra kitaplıklardan toplayabildiğimiz kadar kırpık bilgileri bir araya getirmeyi sürdürürüz; aksine inanmak istesek de uğraşlarımızın başarısızlıkla sonuçlanmaya mahkum olduğunu bile bile.

seneca, önem vermemiz gerekenlerin yalnızca çağdaşlarımızın ve kendi yurttaşlarımızın yazdıkları olduğunu reddediyordu. seneca'ya göre bir kütüphanede gönlümüzün çektiği herhangi bir kitabı seçebiliriz; her okur, diyordu, kendine ait geçmişi yaratabilir. ana-babalarımızı kendimiz seçmediğimiz yollu yaygın kanının aslında gerçek olmadığını belirtmişti; kendi atalarımızı seçme gücümüz vardı. kendi kitaplığına işaret ederek, "işte doğuştan soylu olan aileler" diye yazar. "hangisine mensup olmayı diliyorsanız onu seçin. böyle bir kabullenme size yalnızca ün kazandırmakla kalmaz, aynı zamanda mal mülk kazandırır; üstelik bunu aşağılık veya değersiz bir ruhla kollamanız gerekmez; ne kadar çok insanla paylaşırsanız o kadar büyüyecektir. ölümlülüğünüzü uzatmanın biricik yolu budur, onu ölümsüzlük kılmak değil. bu gerçeği anlayan herkes, insanlığın sınırlarından muaftır."